Campuchia đã từng là một vùng đất phồn thịnh, cái nôi của đế chế Khmer vĩ đại tại Đông Nam Á trong quá khứ. Trải qua sự biến chuyển của thời gian, phát triển văn hóa, chính trị tất cả đều được ánh xạ qua lịch sử tiền tệ của Campuchia.
Hãy cùng Whiskered Whispers khám phá về lịch sử của Tiền tệ của đất nước Đền Thánh này qua các thời kỳ, từ cổ đại cho đến bây giờ, và những dự đoán trong tương lai nhé!
Kinh tế Campuchia trong thời cổ đại
Khi mà tiền tệ chưa được hình thành, thì hình thức hàng đổi hàng là một hình thức giao dịch phổ biến trên thế giới. Để tìm hiểu thêm về quá trình này, bạn có thể tham khảo bài lịch sử tiền tệ thế giới.
Trong thời cổ đại, những người sinh sống ở vùng đất này trao đổi hàng hóa cần thiết với nhau bằng các loại mặt hàng có thể sản xuất được như sản phẩm nông nghiệp, thủ công, và thực phẩm.
Hình thức trao đổi hàng hóa trực tiếp này đã tạo ra một môi trường trao đổi lẫn nhau trong cộng đồng và góp phần vào sự gắn kết dân tộc Campuchia thời kỳ cổ đại.
Tuy nhiên, hình thức này cũng có nhược điểm, như khó khăn trong việc định giá và trao đổi không linh hoạt.
Ngoài ra, cùng với sự tác động, ảnh hưởng của các nền văn minh lân cận, mà tiền tệ Campuchia đã trải qua một bước tiến mới theo dòng lịch sử tiền tệ thế giới – quá trình chuyển đổi từ trao đổi hàng hóa sang hình thức trao đổi tiền tệ.
Những bước đi đầu tiên trong lịch sử tiền tệ Campuchia
Tiền Riel – tiền tệ quốc gia của vương quốc Campuchia, có lịch sử hình thành lâu đời, được phát hành vào giữa năm 1953. Tuy nhiên, đó không phải là đồng tiền đầu tiên biểu tượng cho của vương quốc này.
Thực chất, hệ thống tiền tệ Campuchia đã trải qua nhiều biến đổi lịch sử với sự xuất hiện của những đồng tiền có tên gọi khác nhau. Chúng được hình thành, phát triển và biến mất theo sự thăng trầm của các vương quốc tiền thân của Campuchia.
Sau đây, tôi sẽ viết về một số đồng tiền quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển tiền tệ của Campuchia.
Đồng tiền vương quốc cổ Phù Nam
Thời đại Nokor Phnom, hay còn gọi là Phù Nam là vương quốc cổ đại có một phần lãnh thổ của Campuchia và các vùng lân cận trong thời kỳ từ thế kỷ 6 TCN đến thế kỷ 1 TCN.
Đế chế này có tiền tệ được lưu hành và sử dụng trong giao dịch với các doanh nhân từ các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ, Malaysia, Iran, thậm chí cả Hy Lạp và Đế chế La Mã.
Vào thời điểm đó, Nokor Phnom đóng vai trò trung gian giữa hai đế chế: Ấn Độ và Trung Quốc. Cảng O’Keo của Đế chế Nokor Phnom dường như là đầu mối giao thương với các doanh nhân từ miền nam Ấn Độ, cũng như các doanh nhân từ miền đông và miền nam Trung Quốc.
Tiền tệ được phát hành để sử dụng trong thời đại Nokor Phnom có thể được nhìn thấy tại trạm khảo cổ Angkor Borey ở tỉnh Takeo, cũng như trạm khảo cổ O’Keo.
Những loại tiền này ở dạng đồng xu tròn làm bằng kim loại, đồng, bạc và thậm chí cả vàng.
Các tờ tiền thời Nokor Phnom có đường kính khoảng 20 đến 34 mm, dày từ 2 đến 3 mm và nặng từ 8 đến 10 gam. Bề mặt của chúng có trang trí mô tả ốc sên, mặt trời, mặt trăng và chân dung của Lakshmi, vợ của Chúa Vishnu.
Tiền thời Chân Lạp
Theo Ngài Chuch Phoeun, Quốc vụ khanh Bộ Văn hóa và Mỹ thuật, người Campuchia mới chỉ phát hiện ra một đồng tiền vàng, có niên đại từ thời Chân Lạp.
Chân Lạp nằm ở phía tây và phía tây bắc của Campuchia hiện đại. Vương triều Chân Lạp nổi lên và đạt đến đỉnh cao của sự phát triển trong thời kỳ từ thế kỷ 6 đến thế kỷ 7.
Trong thời gian này, đồng tiền Chân Lạp xuất hiện và trở thành biểu tượng của quyền lực và thịnh vượng của vương triều.
Tiền tệ nào đã được sử dụng trong thời kỳ Angkor?
Đế quốc Khmer, sau này là vương quốc Campuchia đã từng là một đế chế lớn và mạnh mẽ ở Đông Nam Á, với trung tâm chính là Angkor.
Thế nhưng, điều đáng ngạc nhiên là đối với một nền văn minh lớn như vậy, nó lại được vận hành hoàn toàn thông qua hình thức thương mại trao đổi hàng hóa.
Đế chế Angkor không có hình thức tiền tệ, theo những gì chúng ta biết từ những phát hiện và nghiên cứu của các nhà khảo cổ học, đế chế này đã sử dụng và lưu thông tiền đúc từ các quốc gia khác.
Đồng tiền Franc Campuchia
Song song với các tiền tệ đã được kể đến ở trên, thì Franc Campuchia là đồng tiền được lưu hành ở Campuchia giữa 1875 và 1885, cùng với piastre (bằng Peso México).
Trong đó 1 piastre = 5.37 franc.
Trở thành thuộc địa Pháp và sự thay đổi tiền tệ: Piastre
Vào cuối thế kỷ 19, Campuchia trở thành thuộc địa của Pháp. Sự chiếm đóng của Pháp đã tạo ra một thay đổi sâu sắc trong hệ thống tiền tệ và kinh tế của Campuchia. Đồng tiền Franc Campuchia đã được thay thế bằng Piastre.
Piastre, hay còn gọi là đồng bạc Đông Dương, nhằm kiểm soát kinh tế và giao dịch thương mại của vùng.
Đơn vị của tiền Piastre thường là đơn vị cent/cents, piastre hay sapèque. Một piastre sẽ được quy đổi tương đương là 100 cent.
Tờ bạc Đông Dương có thiết kế phần lớn dựa trên tiêu chuẩn thiết kế của đồng tiền Franc của Pháp. Ta thường sẽ bắt gặp hình ảnh của các nhà lãnh đạo, biểu tượng của Pháp của mặt trước, và mặt sau sẽ được in bằng các ngôn ngữ như Hán tự, Lào và chữ Khmer.
Tờ tiền này đã trở thành công cụ trao đổi và đơn vị đo lường giá trị. Quá trình chuyển đổi này đã tạo ra một hệ thống tiền tệ mới, phản ánh sự ảnh hưởng và kiểm soát của Pháp đối với nền kinh tế Campuchia.
Việc kiểm soát và quản lý tiền tệ của đất nước đã tạo ra một hệ thống tài chính mới do Pháp định đoạt, có mục tiêu hướng tới lợi ích của thực dân. Sự ảnh hưởng này đã để lại dấu ấn sâu sắc đến nền kinh tế và tài chính của Campuchia.
Sự ra đời và hành trình đầy thăng trầm của đồng tiền Riel
Sau 90 năm chịu sự chiếm đóng của Pháp, Campuchia đã bước ra khỏi bóng tối và giành lại sự độc lập.
Bằng mạnh mẽ, tinh thần quật cường và lòng yêu nước sâu sắc của dân tộc Campuchia, đất nước đã chiến thắng cuộc đấu tranh chống Pháp, mở ra một trang sử mới rực rỡ cho Campuchia. Tiền tệ quốc gia – Riel cũng đã được ra đời từ đây.
Riel – Đồng tiền chính thức của một Campuchia độc lập
Sau khi giành được độc lập từ chế độ bảo hộ của Pháp, Campuchia bắt đầu giành lại quyền kiểm soát chính sách tiền tệ của mình.
Năm 1953, chính phủ Campuchia quyết định phát hành đồng tiền riêng của mình và ra mắt đồng Riel.
Tuy nhiên, do sự ảnh hưởng sâu sắc thời kì Pháp thuộc, mặc dù trải qua sự đấu tranh quyết liệt để giành lại độc lập và vị thế của mình, tiền tệ Campuchia thời kì đầu sau độc lập vẫn chưa có những chuyển mình đáng kể.
Piastre vẫn tiếp tục được sử dụng trong các hoạt động thương mại và giao dịch hàng ngày. Riel chỉ được sử dụng ở một số khu vực nhất định và trong một số giao dịch không chính thức.
Tuy nhiên, sau cuộc cách mạng và thời kỳ chế độ Khmer Đỏ, đồng tiền Riel đã trở thành vô giá trị và tạm thời không được sử dụng trong thời gian này. Chế độ Khmer Đỏ đã loại bỏ hệ thống tiền tệ hiện hành và thực hiện mô hình kinh tế tập trung.
Sự hồi sinh ấn tượng
Sau khi chế độ Khmer Đỏ bị lật đổ vào năm 1979, tiền tệ Campuchia đã dần được khôi phục. Vào ngày 20 tháng 4 năm 1980, đồng tiền Riel đã được tái xuất hiện và trở thành đơn vị tiền tệ chính thức của Campuchia.
Từ đó, Riel trở thành đồng tiền chính và được sử dụng rộng rãi trong các hoạt động thương mại, giao dịch hàng ngày và trong hệ thống kinh tế của Campuchia.
Từ năm 1980 trở đi, Riel trở thành đồng tiền chính thức của vương quốc Campuchia và tiếp tục đóng các vai trò quan trọng sau đây với tư cách là tiền tệ quốc gia:
Đơn vị tiền tệ chính thức
Riel chính thức trở thành đơn vị tiền tệ quốc gia của Campuchia. Nó được chấp nhận và sử dụng phổ biến trong giao dịch hàng ngày, bao gồm mua sắm, thanh toán hóa đơn, lương, và các giao dịch kinh tế khác trong nước.
Độc lập tài chính
Sử dụng đồng tiền riêng cho Campuchia cho phép quốc gia này đảm bảo độc lập tài chính và sự ổn định kinh tế, không phụ thuộc quá mức vào các đồng tiền nước ngoài.
Giao dịch quốc tế
Đồng riel cũng được sử dụng trong một số giao dịch quốc tế,nhưng phạm vi sử dụng của nó chủ yếu tập trung trong nước.
Tuy nhiên, sự ổn định và sức mạnh của đồng riel còn phụ thuộc vào mức độ kết nối và hợp tác của Campuchia với cộng đồng quốc tế và các quốc gia láng giềng.
Kích thích phát triển kinh tế
Một đồng tiền ổn định và mạnh giúp tạo điều kiện thuận lợi cho việc đầu tư trong nước và thu hút vốn đầu tư nước ngoài.
Đồng riel cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nền kinh tế, tạo công ăn việc làm và cải thiện mức sống của người dân Campuchia.
Có thể nói, đồng tiền riel Campuchia đã có vai trò quan trọng trong lịch sử và phát triển kinh tế của quốc gia. Nó đại diện cho sự độc lập tài chính, thúc đẩy phát triển kinh tế và mang lại sự ổn định tiền tệ cho Campuchia.
Tiền tệ Riel: Những thách thức trong thị trường quốc tế và những giải pháp của chính phủ
Sự hồi sinh đầy ấn tượng của đồng tiền Riel đã minh chứng cho sự phục hồi và phát triển của Campuchia, cũng như sự quyết tâm và nỗ lực của chính phủ và nhân dân Campuchia trong việc xây dựng một nền kinh tế mạnh mẽ và ổn định.
Tuy nhiên, trong thời kỳ kinh tế toàn cầu, cũng như sự thúc đẩy hội nhập quốc tế, Tiền tệ Riel của Campuchia đang phải cố gắng nhiều hơn nữa trong việc đang đối mặt với các thách thức thị trường quốc tế.
Dưới đây là những phân tích của tôi về các thách thức mà Riel đối diện trong môi trường kinh tế toàn cầu.
Thách thức tỷ giá
Một trong những thách thức chính của Riel là tỷ giá hối đoái. Độ biến động của Riel so với các đồng tiền khác có thể ảnh hưởng đáng kể đến sự cạnh tranh của Campuchia trên thị trường quốc tế.
Sự không ổn định trong tỷ giá Riel có thể làm tăng rủi ro và khó khăn cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng trong hoạt động xuất nhập khẩu và du lịch.
Vì vậy, chính phủ đã thực hiện chính sách tiền tệ và tài khóa cẩn thận để duy trì sự ổn định và đảm bảo tính dự đoán của tỷ giá Riel. Điều này bao gồm việc duy trì mức lạm phát ổn định và cân nhắc kỹ lưỡng việc cung ứng và điều chỉnh nguồn cung tiền tệ.
Khả năng hoán đổi và hạn chế thanh toán quốc tế
Riel đang đối mặt với thách thức của việc hoán đổi sang các đồng tiền quốc tế khác, cũng như sự hạn chế trong các giao dịch quốc tế.
Để cải thiện vấn đề này, Thống đốc Ngân hàng Quốc gia Campuchia (NBC) Chea Serey đã thông báo rằng NBC sẽ sớm ký các thỏa thuận với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Ngân hàng Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào (BOL), nhằm thúc đẩy việc sử dụng đồng nội tệ trong nền kinh tế của Campuchia.
Thông qua tiến bộ công nghệ, việc sử dụng đồng nội tệ sẽ trở nên thuận tiện hơn cho người dân. Điều này nhấn mạnh cam kết của NBC trong việc tăng cường tính thanh khoản và ổn định cho đồng tiền Riel, đồng thời thúc đẩy nền kinh tế nước nhà.
Việc tìm kiếm một ứng dụng chuyển đổi ngoại tệ sang nội tệ uy tín, nhanh chóng mà không mất phí chuyển đổi đã trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết với sự ra đời của Liberty Currency Exchange – ứng dụng chuyển tiền hàng đầu với tỷ giá tốt nhất tại Campuchia
TẢI APP TẠI
Sự phụ thuộc vào ngoại tệ
Việc sử dụng đồng tiền mạnh như đô la Mỹ, nhân dân tệ, cũng như các tiền tệ lân cận như Việt Nam đồng trong nhiều giao dịch thương mại và đầu tư đang ngày một phổ biến ở Campuchia.
Nguyên nhân này có thể xuất phát từ sự ổn định và tin cậy trong thị trường quốc tế của các đồng tiền mạnh. Việc sử dụng các đồng tiền của Mỹ và Trung Quốc trong giao dịch thương mại và đầu tư giúp giảm rủi ro tỷ giá và tăng cường sự tin tưởng của các đối tác kinh doanh.
Ngoài ra, việc gia tăng lưu thông Việt Nam đồng và Nhân dân tệ ở Campuchia có thể được lý giải bởi sự phát triển quan hệ kinh tế mật thiết của Campuchia với các quốc gia láng giềng.
Sự đầu tư đáng kể từ Việt Nam và Trung Quốc vào các ngành công nghiệp, du lịch, giải trí,.. tại Campuchia đã góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế cũng như tạo ra nhu cầu sử dụng các đồng tiền lân cận trong các giao dịch liên quan tại Campuchia.
Tuy nhiên, nếu sự lưu thông các đồng tiền ngoại tệ trở thành sự phụ thuộc trong tương lai, điều này có thể làm tăng rủi ro và làm giảm sự độc lập và ổn định của Riel trong môi trường kinh tế toàn cầu.
Để chống lại sự phụ thuộc ngoại tệ, chiến lược phát triển tài chính (FSDS) 2011-2020 của Campuchia đã được thành lập. Một trong những nội dung của FSDS chính là việc chống lại tình trạng đôla hóa trong nền kinh tế.
Cụ thể, FSDS đã nêu rõ tình trạng đôla hóa cao trong nền kinh tế, cũng như đưa ra một số biện pháp nhằm gia tăng việc sử dụng đồng Riel trong nước.
Các biện pháp có thể kể đến như niêm yết giá sản phẩm và dịch vụ trên thị trường nội địa bằng Riel, phát hành tín phiếu kho bạc nhằm lan rộng sự phổ biến của đồng tiền quốc gia.
Kết lại hành trình dài lịch sử của tiền tệ Campuchia
Trên hành trình kéo dài hàng ngàn năm, tiền tệ Campuchia đã trải qua một cuộc hành trình đáng kinh ngạc từ đồng tiền cổ đại cho đến đồng tiền Riel hiện đại.
Mặc dù đã đạt được sự ổn định nhất định trong tiền tệ, hành trình của tiền tệ Campuchia vẫn đối mặt với những thách thức và cơ hội trong môi trường kinh tế toàn cầu.
Việc duy trì sự ổn định, tăng cường thanh khoản và mở cửa thị trường tài chính là những thách thức cần vượt qua để Riel có thể tiếp tục phát triển và đóng góp vào sự thịnh vượng của Campuchia.
Với một hành trình dài và phong phú, tiền tệ Campuchia đã chứng tỏ sự vươn lên và sức mạnh của mình. Việc hiểu và học từ lịch sử tiền tệ Campuchia giúp chúng ta thấu hiểu về sự phát triển kinh tế, văn hóa và chính trị của quốc gia, đồng thời truyền cảm hứng cho sự phát triển tiền tệ trong tương lai.
